جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زبان‌شناسی، روش‌های آموزش زبان دوم نیز پیشرفت بسزایی کرده است. دلیل این پیشرفت را می‌توان استفاده و کاربرد شیوه‌های علمی زبان‌شناسی در آموزش زبان دوم دانست. از جمله مسایل مورد توجه زبان‌شناسی در دهه‌های اخیر، تحلیل گفتمان انتقادی بوده است. از موضوعاتی که می‌توان در تحلیل گفتمان انتقادی، به بررسی آن پرداخت و ابعاد آن‌را در رسانه‌های غربی بررسی نمود تاثیر این رسانه‌ها در شکل‌گیری تفکر اسلام‌هراسی از لحاظ تحلیل گفتمان انتقادی و به تبع آن، بررسی تاثیر آن، بر انگیزش غیرفارسی‌زبانان و ایجاد نگرش منفی نسبت به اسلام و زبان‌هایی است که انتقال دهنده مفاهیم اسلامی هستند؛ همچنین می‌توان برای اصلاح این نگرش منفی، راهکارهایی که تحلیل گفتمان انتقادی، ارایه می‌دهد به کار گرفت. استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی در این پژوهش از دو جهت خواهد بود: اول، جهت تشخیص بازنمایی منفی اسلام و مسلمانان و مساله اسلام هراسی در رسانه‌های غربی و به‌طور خاص شبکه فاکس نیوز و دوم جهت از بین بردن و درمان اسلام هراسی در سطح کلان جامعه و سپس در سطح خرد کلاس‌های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. در این تحقیق، در مرحله آموزش رسانه‌ای و تاثیر رسانه‌ها، اخبار متعدد از سایت خبری شبکه فاکس نیوز درباره ایران و اسلام بوده انتخاب شده است و از چارچوب سه مرحله‌ای فرکلاف برای تحلیل آن (از ساختارهای خرد تا کلان) استفاده شده است. بعد از تحلیل خبرها و اثبات فرضیات تحقیق، سعی شده است، طرح درسی بر اساس مدل کاتز، برای کلاس‌های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زباناندر مدل تکلیف- محور ارایه شود.

با توجه به حجم عظیم دانش و اطلاعات بشر و رشد روزافزون مستندات در زمینه‌های مختلف، پردازش زبان‌های طبیعی و تبدیل متون به دانش قابل فهم برای ماشین، مورد توجه قرار گرفته است. با استفاده از سیستم‌های استخراج اطلاعات می‌توان بطور خودکار پایگاه دانشی ساخت‌یافته از متون ایجاد کرد. در واقع هدف یک سیستم استخراج اطلاعات، استخراج حقایق از متون غیرساخت‌یافته و نمایش آن‌ها در قالب‌های ساخت‌یافته مانند سه‌گانه‌های RDF می‌باشد. اگر حقایق در قالب معنایی RDF نگاشت شوند، می‌توان اطلاعات مورد نیاز را با ساخت و ارسال پرس‌وجوهای SPARQL روی پایگاه دانش بدست آورد. در این پایان‌نامه، روشی برای استخراج آزاد حقایق از متون زبان فارسی پیشنهاد شده است که در آن استخراج حقایق در سطح جمله و بر اساس تشخیص افعال و روابط وابستگی‌ بین اجزای جمله انجام می‌شود. راه‌کار پیشنهادی، حقایق اصلی را بر اساس فعل و حقایق فرعی را بر اساس روابط بین گروه‌های اسمی جمله استخراج و برای تبدیل به قالب RDF آماده‌سازی می‌کند. برای نگاشت حقایق در قالب معنایی RDF، URI قسمت‌های نهاد، مسند و گزاره یک حقیقت با استفاده از شبکه واژگان و ویکی‌پدیا شناسایی می‌شود. در نتیجه در راه‌کار پیشنهادی شبکه واژگان فردوس‌نت بصورت خودکار بر اساس شبکه واژگان انگلیسی ایجاد می‌شود. نتایج حاصل از ارزیابی نشان می‌دهد که روش پیشنهادی در استخراج حقایق موفق بوده و باعث بهبود دقت و فراخوانی نسبت به سیستم‌های موجود می‌شود. علاوه بر‌این سیستم پیشنهادی حقایق را در قالب معنایی RDF استخراج می‌کند.

با توجه به گسترش روزافزون اطلاعات در دسترس از طریق اینترنت، لزوم استفاده از روش های خلاصه سازی خودکار متن، بیش از پیش احساس می شود. روش هایی که با استخراج مهمترین مطالب موجود در اسناد مانع از مطالعه کامل حجم انبوه از آنها شوند. خلاصه سازی عبارت است از فشرده سازی متن (متون) منبع و تولید یک نسخه کوتاه تر از آن به نحوی که محتوای اطلاعاتی آن حفظ شود. اغلب سیستم های خلاصه ساز با استفاده از روش های سطحی و معیارهای آماری به استخراج مهمترین بخش های متن منبع پرداخته و خلاصه نهایی را شکل می دهند. هدف این پژوهش استفاده از یک روش مبتنی بر پایگاه دانش در فرآیند خلاصه سازی است. در این راستا از پایگاه دانش هستی شناسی فارس نت به منظور دستیابی به مفاهیم موجود در متون و تولید خلاصه آنها استفاده خواهد شد. هستی شناسی یکی از مباحث مربوط به علم فلسفه است که یک ساختار سلسله مراتبی از همه موجودیت های عالم هستی به همراه روابط حاکم بر آنها فراهم می کند. در این پژوهش ابتدا با نگاشت متن مورد خلاصه سازی با پایگاه دانش هستی شناسی، گرافی تحت عنوان گراف موضوعی شکل می گیرد که حامل شمای مفهومی متن منبع است. سپس با استفاده از معیارهای مختلف تعیین اهمیت گرافی، اهمیت نسبی هر یک از گره های گراف ارزیابی می شود. سرانجام از این مقادیر به منظور تعیین اهمیت جملات مختلف موجود در متن منبع و ساخت خلاصه نهایی استفاده خواهد شد. نتایج حاصل از ارزیابی خلاصه های تولید شده، حاکی از برتری روش پیشنهاد شده در این پژوهش نسبت به سیستم های خلاصه ساز موجود است.

خوشه‌بندی یا دسته‌بندی بدون نظارت با سازمان‌دهی پیکره‌های بزرگ متنی، نقش کلیدی در پیمایش و مرور آسان انبوهی از متون دارد. نقش این سازمان‌دهی در موتورهای جستجو برای ارائه‌ خوشه‌های معنادار مرتبط با پرس‌و‌جو، جهت پیشگیری از سردرگمی کاربر در حجم عظیمی از اسناد بازیابی شده بیشتر نمایان می‌شود. علاوه بر مشکلاتی نظیر تعداد ابعاد بسیار زیاد و تحلیل خوشه‌ای، متاسفانه دیدگاه متعارف خوشه‌بندی‌های افرازی و سلسله‌مراتبی، به متن، همانند کیسه‌ای از کلمات است که در نتیجه در مقایسه‌ها فقط شباهت‌های ظاهری اسناد مورد توجه قرار می‌گیرد. در این نوع دیدگاه، کلمات یا تِرم‌ها کاملا ناهمبسته‌اند و به روابط کلمات (مثل هم‌معنایی و شمول) توجهی نمی‌شود. همچنین تلاشی برای رفع ابهام از کلمات چند‌معنایی صورت نمی‌گیرد. عدم توجه به این گونه مسائل غالبا منجر به خوشه‌بندی با ‌کیفیت پایین و یا غیرمعنایی می‌شود.در این تحقیق، زبان فارسی با توجه به اهمیت آن به عنوان یکی از زبان‌های زنده دنیا و رشد روزافزون متون الکترونیکی به زبان نوشتاری فارسی، مورد توجه قرار گرفته است. ایده اصلی یافتن توصیف‌های مناسب برای دانش پس‌زمینه و غنی‌سازی متن فارسی با استفاده از آن جهت افزایش کیفیت خوشه‌بندی است. برای نیل به این مقصود از منبع دانش خارجی با نام واژ-هستان‌شناسی فارس‌نت استفاده شده است. با کمک فارس‌نت عملیات رفع ابهام از دسته‌های معنایی کلمه صورت پذیرفته، روابط هم‌معنایی و شمول مربوط به معنای کلمه رفع ابهام شده، وارد بردار کلمات متن می‌شود. همچنین برای خوشه‌بندی متنی بر رهیافت نمایش مبتنی بر اجزاء یا فاکتورگیری نامنفی ماتریسِ ترم-متن تاکید شده است. نتایج ارزیابی‌های صورت گرفته بر روی پیکره استاندارد متنی همشهری، نشان از بهبود کیفیت خوشه‌بندی متون فارسی غنی‌شده (بخصوص با رابطه شمول) در مقایسه با خوشه‌بندی خام دارد. همچنین تاثیر این روابط در بهبود کیفیت خوشه‌بندی و نیز توضیح خوشه‌ای بر پایه فاکتورگیری نامنفی ماتریس بیشتر از خوشه‌بندی Bisecting Kmeans بوده است.

نتایج پژوهش نشان داد که پاسخ به پرسش (1) می تواند مثبت باشد؛ با توجه به بسامد بالای 156 استعاره در 81 خبر، که تقریبا 2 استعاره در هر خبر است، می توان استعاره را نوعی از شگردهای بیان تلویحی در متون مطبوعاتی دانست.در پاسخ به پرسش (2) پژوهش و بر اساس تقسیم بندی لیکاف از انواع استعاره می توان گفت استعاره های جان بخشی با نسبت 24 به 156 حدودا 15 درصد از استعاره های موجود در پیکره را شامل می شدند. بعد از آنها استعاره های جهتی با 13 مورد رتبه دوم را داشتند و استعاره های ظرف و مظروف با فقط 8 مورد و 5 درصد از استعاره های موجود در پیکره، از کمترین بسامد برخوردار بودند. پاسخ پرسش (3) بیشترین ارتباط با وقوع همزمان در 69 خبر بین استعاره و ارزش خبری برخورد دیده می شود. بعد از آن ارزشهای خبری شهرت و شگفتی هستند که هر یک در 35 خبر با استعاره وقوع همزمان دارند. در رتبه سوم، ارزش خبری تازگی است که در 33 خبر وقوع همزمان با استعاره دارد. در 30 خبر وقوع همزمان استعاره و ارزش خبری مجاورت دیده می شود. در 26 خبر وقوع همزمان استعاره و ارزش خبری بزرگی را شاهدیم. و در پایان در 23 خبر وقوع همزمان استعاره و ارزش خبری دربرگیری را داریم. پس بیشترین ارتباط استعاره را می توان با ارزش خبری برخورد مشاهده کرد و ارزشهای خبری بعدی به ترتیب فوق در ارتباط با استعاره دیده می شوند. حال به بررسی صحت و سقم فرضیه های پژوهش بپردازیم. آنچنان که در نمودارهای فصل 4 دیدیم، بسامد استعاره های موجود در تیتر و لید خبرهای پیکره تحقیق در بین 81 خبر به 156 استعاره می رسد؛ یعنی به طور متوسط 92/1 استعاره در هر خبر و این یافته فرضیه (1) پژوهش را در محدوده پیکره مورد بررسی تایید می کند. در مورد فرضیه (2) از میان 156 استعاره موجود در کل پیکره، 31 استعاره در تیترها و 125 استعاره در لیدها وجود دارد. استعاره های ظرف و مظروف دارای کمترین بسامد –هشت- و استعاره های جان بخشی دارای بیشترین بسامد -24- بوده اند. در میان ارزشهای خبری بیشترین بسامد -76- را ارزش خبری «برخورد» دارد؛یعنی از 81 خبر تنها پنج خبر فاقد این ارزش بوده اند. بدین ترتیب فرضیه (2) نیز پذیرفته می شود.اما در رد فرضیه (3) اذعان به این نکته ضروری است که در پیکره مورد بررسی استعاره های ظرف و مظروف از بسامد بسیار کمی برخوردار بودند؛ یعنی 8 استعاره در 81 خبر که چیزی حدود 10 درصد می شود و اگر بسامد نسبت به تعداد کل استعاره ها نیز در نظر گرفته شود به میزان ناچیز 5 درصد می رسیم.